विद्यापीठ अनुदान
आयोग पीएच.डी नवीन नियमावली 2022 ची वैशिष्ट्ये
विद्यापीठ अनुदान आयोगाने पीएच.डी नियमावली 2009 आणि 2016 च्या नियमावलीत काही बदल करून नवीन नियमावली जाहीर केलेले आहे. या
नव्या नियमावलीत पीएच.डी करण्या संदर्भातले काही नवे बदल करून संशोधन करण्यासाठी
सुटसुटीत पद्धती लागू केलेली आहे.
प्रवेश पात्रता नियम- पीएचडी प्रवेश पात्रता नियमात काही
बदल झालेले आहेत. पदव्युत्तर अभ्यासक्रमात 55% गुण, चार वर्षे पदवी अभ्यासक्रम पूर्ण केलेल्या 75% गुण व अनुषंगिक श्रेणी, चार वर्षे पदवी आणि एक वर्ष पदव्युत्तर, एम. फिल 55% उत्तीर्ण विद्यार्थी प्रवेशासाठी पात्र
कार्यक्रम कालावधी- कोर्स वर्कस कमीत कमी तीन वर्ष आणि जास्तीत जास्त सहा वर्ष कालावधी
असेल. पूर्ण न झाल्यास दोन वर्ष जास्तीत जास्त मुदत वाढ मिळेल.
दिव्यांग उमेदवारांना दोन वर्ष जास्त कालावधी मिळेल. जास्तीत जास्त
दहा वर्षापर्यंत संशोधन कार्य पूर्ण करावा लागेल.महिला उमेदवारांना 240 दिवस मातृत्व रजा आणि शिशु देखभाल रजा
एकदा मिळेल.
प्रवेश प्रकिया- नेट/ सेट/ जीआरएफ विद्यार्थ्यांना प्रवेश परीक्षेतून सूट, एम. फिल विद्यार्थ्यांना देखील प्रवेश
परीक्षा द्यावी लागेल. प्रवेश परीक्षेत 50 टक्के प्रश्न संशोधनावर आणि 50% विषयावर विचारले जातील. 50% गुण मिळवणाऱ्या विद्यार्थी पात्र असतील. अनुसूचित जाती, अनुसूचित
जमाती, इतर मागासवर्ग, दिव्यांग आणि आर्थिक दृष्ट्या दुर्बलांना पाच टक्के
प्रवेशासाठी सवलत असेल.
प्रवेश परीक्षेला 70 टक्के आणि मुलाखतीला 30 गुण वेटेज असेल. एकूण प्रवेशित जागांपैकी 60% जागा नेट-सेट उत्तीर्ण उमेदवार आणि 40% जागा प्रवेश परीक्षा
उत्तीर्ण उमेदवारातून भरल्या जातील.
मार्गदर्शक पात्रता- पीएच.डी मार्गदर्शक म्हणून मान्यता मिळवण्यासाठी प्राध्यापक आणि
सहयोगी प्राध्यापकांना पाच पेपर Peer Review जनरल मध्ये प्रकाशित करणे आवश्यक असेल. सहाय्यक प्राध्यापकांना तीन
पेपर प्रसिद्ध करणे आवश्यक असेल. सेवानिवृत्तीस तीन वर्ष बाकी असताना नवीन विद्यार्थ्यांना घेता येणार
नाहीत परंतु आधीपासून प्रवेशित असलेल्या विद्यार्थ्यांना मार्गदर्शन करता येईल.
सह-परिवेक्षक म्हणून 70 वर्षे वयापर्यंत काम करता येईल.
एकूण जागा- प्राध्यापकाला आठ विद्यार्थी, सहयोगी प्राध्यापकाला सहा आणि सहाय्यक प्राध्यापकाला चार जागा असतील.
इतर विद्यापीठात फक्त सहपरिवेक्षक म्हणून काम करता येईल. वरील विद्यार्थी सोडून
दोन आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थी घेता येतील.
कोर्स वर्क- कोर्स वर्क साठी 12 श्रेयांक मिळवणे आवश्यक असेल पूर्वीच्या
नियमानुसार किमान 8 कमाल 16 श्रेयांक होते. पीएच.डी कालावधीत चार ते सहा तास आठवड्यातून अध्यापन
प्रशिक्षण, लेखन कौशल्य शिक्षण शास्त्र विषयाचे प्रशिक्षण, संशोधन सहाय्यक म्हणून काम करता येईल.
संशोधन पेपर प्रकाशन सवलत-पीएच.डी कालावधीत मान्यताप्राप्त संशोधन पत्रिकेत एक शोध निबंध
प्रकाशित करणे किंवा राष्ट्रीय व आंतरराष्ट्रीय परिषदेत शोधनिबंध वाचनाची अट रद्द
करण्यात आलेली आहे. ही रद्द झाल्यामुळे बनावट संशोधन पेपर प्रसिद्ध करणाऱ्या
संशोधन मासिकांचा बाजार थंडावेल.
संशोधन सल्लागार समिती- संशोधन सल्लागार समितीकडून शोध प्रस्तावाची समीक्षा केली जाईल.
संशोधन करणाऱ्या संस्थेत विद्यार्थ्याला प्रत्येक सेमिस्टर मध्ये संशोधन सल्लागार
समितीत प्रगती अहवाल सादर करावा लागेल.
पीएच.डी मूल्यमापनाची प्रक्रिया- मुलाखतीच्या आधी Synopsis किंवा संशोधन आराखडा सादर करावा लागेल. प्रत्येक सेमिस्टर मध्ये संशोधन
सल्लागार समितीत प्रगती अहवाल सादर करावा लागेल. संशोधन प्रबंध जमा केल्यानंतर सहा
महिन्याच्या आत पीएचडी मूल्यमापनाची प्रक्रिया पूर्ण करणे गरजेचे असेल. Distance किंवा ऑनलाइन मोडमध्ये पीएच.डी देता येणार नाही.
संशोधन केंद्र मान्यता- पदव्युत्तर अभ्यासक्रम किंवा चार वर्षाची पदवी चालवणाऱ्या संस्थेला पीएच.डी संशोधन केंद्र म्हणून मान्यता मिळू शकेल. केंद्राकडे आवश्यक
पायाभूत सुविधा असणे गरजेचे असेल.
अर्धवेळ पीएच.डी करण्यास मान्यता- आयआयटी प्रमाणे विद्यापीठ व संशोधन
केंद्रास अर्धवेळ पीएचडी करण्यास मान्यता देण्यात आलेली आहे परंतु उमेदवारांना
ज्या संस्थेत काम करतात तेथून ना हरकत प्रमाणपत्र सादर करावा लागेल.
Ph.D Draft Link
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा
Please do not enter any spam link in the comment box